با رسیدن فایرفاکس به ۲۰ سالگی، Mozilla در تلاش است تا آن را به دوران اوج خود بازگرداند
به گزارش اپ خونه، دقیقاً ۲۰ سال پیش، موزیلا (Mozilla) نسخه‌ی ۱.۰ مرورگر فایرفاکس خود را عرضه کرد. در آن زمان، شما می‌توانستید این مرورگر را دانلود کنید یا یک CD-ROM به همراه راهنمای آن را از موزیلا خریداری کنید (یا شاید آن را بر روی یکی از آن CDهای رایگان دریافت کنید که اغلب همراه با مجلات عرضه می‌شد).
فایرفاکس که از دل پروژه‌ی متوقف‌شده‌ی Netscape متولد شده بود، در نهایت توانست بیش از ۳۰٪ از سهم بازار جهانی را به دست آورد. اما این موفقیت به دوره‌ای از رکود رسید و پس از ورود مرورگر سریع‌تر و سبک‌تر گوگل کروم، فایرفاکس به تدریج و به طور پیوسته سهم بازار خود را از دست داد.
این روند با این واقعیت بدتر شد که موزیلا در آن زمان به نظر می‌رسید اولویت‌های دیگری جز مرورگر خود داشت و تلاش‌هایش در زمینه‌ی مرورگر موبایل نیز چندان موفق نبودند.
با وجود همه این‌ها، فایرفاکس هنوز به کار خود ادامه می‌دهد و امروزه مرورگری بهتر از همیشه است. اکنون موزیلا که اخیراً اعلام کرده می‌خواهد تمرکز خود را دوباره به مرورگر معطوف کند، باید راهی بیابد تا آن را به مسیر رشد بازگرداند.
به مناسبت بیستمین سالگرد فایرفاکس، با مدیرعامل موقت موزیلا، لورا چمبرز، که اوایل امسال جایگزین میچل بیکر شد، صحبت شد.
چمبرز از خانه‌اش در استرالیا گفت که یکی از اولین کارهایی که در این سمت انجام داد، این بود که “مقداری بودجه‌ی اضافی را به توسعه‌ی محصول فایرفاکس اختصاص دهد.”
او گفت: “چیزی که من در مورد فایرفاکس دوست دارم این است که به کاربران انتخابی جایگزین از یک مرورگر می‌دهد که واقعاً برای آن‌ها طراحی شده است. از همان ابتدا و در تمام مراحل، ما واقعاً می‌خواستیم مرورگری بسازیم که اولویت را به مردم بدهد، نه سود؛ اولویت را به حریم خصوصی بدهد و این انتخاب را برای کاربران فراهم کند.”
بازگشت به مسیر رشد
لورا چمبرز، مدیرعامل موزیلا، بیان کرد: “من در جاهای مختلفی بوده‌ام که مردم تمایل دارند کسب‌وکار اصلی را فراموش کنند و به آن سرمایه‌گذاری نکنند، چون توسط موضوعات جذاب حواسشان پرت می‌شود — و بعداً از این کار پشیمان می‌شوند.”
چمبرز که پیش از این سمت‌های مدیریتی در PayPal، Skype، Airbnb و Willow Innovations داشته است، افزود:
“من مصمم هستم که این اتفاق برای ما نیفتد. فایرفاکس بسیار مهم است و هسته‌ی اصلی ما است. امسال ما در آن سرمایه‌گذاری بیشتری کرده‌ایم، در ارتباط با جامعه‌ی خودمان، و در ارائه و آزمایش ویژگی‌هایی که تجربه‌ای مثبت و خوب برای کاربران ایجاد می‌کنند. این موضوع برای من و شرکت امسال اولویت بزرگی بوده و در نتایج هم مشخص شده است.”
او اذعان کرد که موزیلا از توزیع دستگاهی که به نفع بسیاری از رقبای فایرفاکس، به‌ویژه در موبایل، عمل می‌کند، برخوردار نیست؛ اما به قانون بازارهای دیجیتال (DMA) در اروپا اشاره کرد که مثلاً باعث شده اپل ملزم به ارائه‌ی صفحه‌ی انتخاب مرورگر در iOS شود.
او گفت: “با وجود اینکه اجرای DMA خیلی برجسته نبوده، ما شاهد یک تغییر واقعی هستیم. وقتی مردم امکان انتخاب فایرفاکس را دارند، فایرفاکس را انتخاب می‌کنند. بنابراین در موبایل، اتفاقات امیدوارکننده‌ای در حال رخ دادن است، چون ما می‌دانیم وقتی مردم انتخاب فایرفاکس را دارند، آن را انتخاب می‌کنند. چون ویژگی‌هایش عالی و محصولش فوق‌العاده است.”
هدف‌گیری کاربران جدید و جوان‌تر
برای شروع این مسیر رشد، موزیلا به دنبال رسیدن به کاربران جدید و جوان‌تر است. چمبرز اشاره کرد که موزیلا کمپین‌های بازاریابی مختلفی برای آگاهی‌بخشی به مردم درباره‌ی فایرفاکس برگزار می‌کند، به‌ویژه آن‌هایی که تازه شروع به انتخاب مرورگر می‌کنند.
او معتقد است که پیام‌های موزیلا در مورد حریم خصوصی به‌ویژه برای این گروه بسیار جذاب است. او گفت:
“حریم خصوصی همچنان جذاب است، درست است؟ همیشه هم همین‌طور است. وقتی از مردم می‌پرسید آیا به حریم خصوصی اهمیت می‌دهند، همیشه پاسخشان بله است. حالا آیا همیشه اقداماتی سازگار با آن انجام می‌دهند؟ نه همیشه، اما پیام‌های مربوط به حریم خصوصی را می‌گیرند و از آن قدردانی می‌کنند.”
البته، به گفته‌ی او، مرورگر نیز باید به‌خوبی کار کند — و این چیزی است که موزیلا در سال‌های اخیر بر آن تمرکز زیادی داشته است. هم‌زمان، تیم نیز باید به نوآوری ادامه دهد و ویژگی‌هایی را که کاربران به دنبال آن هستند ارائه دهد.
او اشاره کرد که به‌عنوان بخشی از تمرکز مجدد بر فایرفاکس، موزیلا اکنون آزمایش‌های تجربه‌ی کاربری بیشتری را در مرورگر انجام می‌دهد.
فایرفاکس و هوش مصنوعی
موزیلا همچنین در حال فکر کردن به این است که هوش مصنوعی چگونه می‌تواند نحوه‌ی مرور وب توسط افراد را تغییر دهد.
در این زمینه، این سازمان عمدتاً به فراهم کردن انتخاب برای کاربران فکر می‌کند. آن‌ها اکنون در حال ادغام مدل‌های کوچک‌تر در مرورگر هستند، بیشتر در زمینه‌ی ترجمه؛ اما با نسخه‌ی ۱۳۰ فایرفاکس، مدلی که به‌طور خودکار برای تصاویر PDF متن جایگزین تولید می‌کند نیز معرفی شده است.
موزیلا برای تمام این کارها با مدل‌های هوش مصنوعی خود، برنامه دارد از رهنمودهای Open Source Initiative برای تعریف یک مدل منبع‌باز پیروی کند.
او گفت: “به نظر من مرورگر می‌تواند نقش بسیار قدرتمندی در اینجا ایفا کند — مرورگری که برای انتخاب شما و برای حفظ حریم خصوصی شما طراحی شده است می‌تواند در آینده‌ی هوش مصنوعی مولد نقش کلیدی داشته باشد، به‌ویژه در دنیایی که مدل‌ها به نمایندگی از شما اقدام می‌کنند. چگونه می‌توان شفافیت در مورد کاری که انجام می‌دهند و نحوه‌ی تصمیم‌گیری‌های آن‌ها را داشت؟ چگونه می‌توان تجربه‌ی خوبی در این زمینه داشت؟ ما واقعاً سعی داریم تمام فکر خود را حول این محور متمرکز کنیم که تجربه‌ی کاربران از هوش مصنوعی در آینده چگونه خواهد بود.”
با این حال، او معتقد است که هنوز حدود دو تا سه سال طول خواهد کشید تا هوش مصنوعی به‌شدت بر نحوه‌ی استفاده‌ی مردم از مرورگر تأثیر بگذارد.
اگر قرارداد جستجوی گوگل از دست برود چه؟
از نظر مالی، موزیلا تقریباً کاملاً به قرارداد جستجوی خود با گوگل وابسته است. با توجه به اینکه وزارت دادگستری ایالات متحده اکنون در حال بررسی این قراردادهاست (اگرچه بیشتر به دلیل قرارداد گوگل با اپل)، خطر این وجود دارد که این بررسی‌ها به موزیلا نیز آسیب بزند.
با این حال، چمبرز در این مورد چندان نگران به نظر نمی‌رسد. او اشاره کرد که دامنه‌ی این حکم که به‌زودی انتظار می‌رود، فقط مربوط به ایالات متحده است، در حالی که موزیلا یک سازمان جهانی است.
او گفت: “وقتی به هدف وزارت دادگستری فکر می‌کنید، آن‌ها سعی دارند رقابت را افزایش دهند، درست است؟ واقعیت این است که موزیلا یکی از قوی‌ترین عناصر رقابت در این بازار است. ما واقعاً موتور مرورگر خودمان را داریم. ما واقعاً یک فناوری جایگزین داریم. ما یکی از آن فناوری‌های بسیار نادر هستیم که به نوعی یک شرکت بزرگ فناوری محسوب می‌شویم، اما کارهای خوبی را در اینترنت انجام می‌دهیم، بنابراین انگیزه‌های ما واقعاً با این کار هماهنگ است. “
“بنابراین شما باید تصور کنید که وقتی آن‌ها در حال ارزیابی تصمیم‌ها و ملاحظات خود هستند، به هیچ وجه به نفع آن‌ها نیست که موزیلا را در موقعیت بدی قرار دهند، زیرا این کار رقابت را کاهش می‌دهد، که هدف اصلی مقررات است.”
می‌توان استدلال کرد که این امر بیشتر از آنچه که شایسته‌ی اعتماد است به نهادهای نظارتی اعتماد می‌کند، اما چمبرز همچنین اشاره کرد که تیم بر روی برنامه‌ریزی سناریویی کار کرده است. موزیلا سعی کرده درآمد خود را متنوع کند، اما در نهایت، این فایرفاکس است که سازمان را سرپا نگه می‌دارد.
بدون تردید، وب بدون فایرفاکس و بدون حمایت موزیلا از یک اکوسیستم وب باز بسیار متفاوت به نظر می‌رسید. و در حالی که خود موزیلا ممکن است با مشکلات خود دست‌وپنجه نرم کند، اکنون زمان مناسبی است که دوباره بررسی کنیم آیا فایرفاکس ممکن است همان مرورگری باشد که به دنبالش هستیم یا نه.
