بسیاری از ما نقدکردن را تنها به معنای بیان ویژگی‌های منفی یک چیز می‌دانیم، اما نقد در سینما به معنای بیان نکات مثبت و منفی آثار در کنار یکدیگر است. می‌توان گفت بسیاری از ما هنگامی که درباره‌ی فیلم یا سریالی که تماشا کرده‌ایم نظر می‌دهیم درواقع آن را نقد می‌کنیم، البته که نقد ما نقدی براساس دانش و تجربه‌ی محدود ما از تماشای آثار سینمایی و براساس سلایق شخصی ما است و یک نقد حرفهای و استاندارد نیست اما می‌تواند برای سایر تماشاگران عام مفید واقع شود.
اما منتقدان سینما در زمینه‌ی نقد آثار سینمایی دانش تخصصی و تجارب زیادی دارند و زمانی که فیلمی را نقد می‌کنند کاملا می‌توان به نقد آن‌ها اعتماد کرد، البته ممکن است گاهی بعضی منتقدان با زیر پا گذاشتن اخلاق حرفهای آثاری را با جانب‌داری و غرض‌ورزی‌های شخصی نقد کنند اما تعداد آن‌ها زیاد نیست. منتقدان برای نقد آثار هنری نکات مختلفی را در نظر می‌گیرند که شاید این نکات از دید تماشاگران عام پنهان است و خیلی به آن‌ها توجه نمی‌کنند.
اما اگر مخاطبان عام سینما نیز بخواهند فیلم یا سریالی که تماشا کرده‌اند را به صورت حرفهای و طبق استانداردهای اصولی نقد کنند باید چگونه و طی چه مراحلی این کار را انجام دهند؟ هدف ما از تهیه‌ی این مقاله بیان چگونگی نقد آثار هنری به صورت حرفهای است. اگر شما نیز علاقه دارید که آثار هنری را مانند منتقدان سینما نقد کنید در ادامه‌ی این مطلب ما را همراهی کنید.
خواند نظر های منتقدان برتر
یکی از پایه ای ترین کارهایی که باید انجام دهید خواندن نظر ها و نقد های بهترین منتقدان سینمای ایران و جهان می باشد. این کار باعث می شود در نحوه نقد و بررسی فیلم ها خبره تر شوید.
بهتر است به جای الگو قرار دادن چند منتقد خاص ، تمامی منتقدان موفق در حوزه فیلم و سینما را مورد بررسی قرار دهید.
بررسی قصد و انگیزه‌ی سازنده
اولین چیزی که هنگام نقد فیلم باید به آن توجه کنیم هدف و انگیزه‌ی سازنده از ساخت فیلم است. گاهی آثار هنری بسیار خوش‌ساخت هستند و تمام نکات فنی در آن‌ها رعایت شده‌است اما محتوای مناسبی ندارند و در نهایت مخاطب احساس می‌کند که تنها وقتش را تلف کرده‌است. بنابراین هدف سازنده از ساخت فیلم و پیامی که قصد دارد به مخاطب انتقال دهد بسیار مهم است.
درک اینکه هدف سازنده از ساخت فیلم یا سریال چه بوده‌است کار ساده‌ای نیست به ویژه در مورد آثاری که پربار هستند و حرفهای زیادی برای گفتن دارند، به طوری که ممکن است گاهی مخاطب اثری را بی محتوا بداند در حالی که یکی از پرمحتواترین آثار هنری است. بنابراین برای اینکه درمورد محتوا و مفهوم آثار هنری نظر بدهیم و آن‌ها را نقد کنیم باید این آثار را با دقت بسیاری تماشا کنیم.
بررسی نحوه‌ی انتقال پیام
پس از درک پیام مورد نظر سازنده به مرحله‌ی بررسی فیلم از نظر روش انتقال آن پیام می‌رسیم. سازنده باید به شیوه‌ای تأثیرگذار پیام مورد نظر خود را به مخاطب انتقال دهد و برای اینکه در این مرحله موفق عمل کند باید مواردی از جمله انتخاب درست ژانر، رسیدن به یک نقطه‌ی مشترک با نویسنده در رابطه با داستان، انتخاب بازیگران مناسب برای نقش‌های مناسب و… را رعایت کند.
به طور مثال گاهی سازنده قصد دارد پیام تلخی را به مخاطب انتقال دهد، که انتقال این پیام به واسطه‌ی ژانر کمدی بسیار مؤثرتر از ژانر درام می‌باشد پس باید فیلم یا سریال را در ژانر کمدی بسازد. پس ما به عنوان یک منتقد پس از درک هدف سازنده باید ببینیم که سازنده در به تصویر کشیدن هدف مورد نظر خود تا چه حدی موفق عمل کرده‌است. بسیاری از مواقع ما آثاری را می‌بینیم که مفهوم عمیقی دارند اما نمی‌توانند آن را به صورت تأثیرگذار بیان کنند و این مسئله نقطه‌ی ضعف آن‌ها است.
بررسی کیفیت ساخت فیلم
و اما در مرحله‌ی آخر، فیلم را از نظر شیوه‌ی ساخت بررسی می‌کنیم. آنچه در این مرحله مورد بررسی قرار می‌گیرد عبارت است از نقش‌آفرینی بازیگران، تدوین، شیوه‌ی فیلم‌برداری، موسیقی فیلم، جلوه‌های بصری و…، که باید به طور دقیق ارزیابی شوند. تک‌تک موارد ذکر شده از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند به طوری که ضعف هریک از آن‌ها می‌تواند زحمات کل تیم سازنده را زیر سؤال ببرد به ویژه نقش‌آفرینی بازیگران که از همه مهم‌تر است، چرا که بازیگران اصطلاحا ویترین کار هستند و بیشتر از سایرین به چشم می‌آیند، همچنین ارتباط کارگردان با بازیگران و بازیگردانی او نیز بسیار اهمیت دارد چرا که کارگردان است که بازیگر را از بیرون تماشا می‌کند و بر قصه تسلط دارد پس باید او را به درستی راهنمایی کند.
آنچه که ما در جایگاه یک منتقد در رابطه با بازیگران بررسی می‌کنیم باورپذیر‌بودن بازی و انتقال درست حس به مخاطب می‌باشد. تدوین و موسیقی متن فیلم نیز جزء عناصر بسیار مهم هستند. پس در این مرحله ما به عنوان یک منتقد تمام عوامل ذکر شده را به دقت بررسی می‌کنیم که اول ببینیم آیا از کیفیت مناسبی برخوردار هستند و دوم اینکه آیا با مفهوم فیلم هم‌خوانی دارند، چنانچه این دو ویژگی را داشته‌باشند یعنی اثر از کیفیت مطلوبی برخوردار است.
در پایان سعی کنید به خود باور داشته باشید و خود را برای قرار گرفتن در لیست ۱۰ منتقد برتر ایرانی اماده کنید.
